Net verhuisd vanuit Tunesië is het leven in Nederland erg ingewikkeld voor de ouders van Sabrina in de jaren ‘90. Ze is daardoor al op jonge leeftijd verantwoordelijk voor het hele gezin. Op haar achttiende koopt ze op afbetaling voor haar moeder een telefoon en een koelkast, zonder te weten dat ze dan op gegeven moment ook rente moet betalen. Het is haar eerste schuld, die uiteindelijk zal oplopen tot 26.000 euro.
Sabrina is nu 32 jaar, heeft een grote bos krullen en een aanstekelijke lach. Maar zegt ze: “De sparkle die ik had, ben ik verloren, want schulden tasten je zelfbeeld aan.” De schulden liepen op toen ze een baan accepteerde waar een appartementje bij hoorde. Maar ze werd zwart en onregelmatig betaald, waardoor ze soms de huur niet kon betalen. Big shoppers vol aanmaningen en boetes verstopt ze in haar kast.
Problematische schulden
Sabrina is geen uitzondering. In Nederland heeft 1 op de 11 mensen problematische schulden. Dat aantal loopt de laatste jaren op. In 2023 stelde de Commissie Sociaal Minimum in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken vast dat de bijstand en het minimumloon te laag zijn om van te kunnen leven.
Erik Scherder over schulden
Waarom jongeren extra gevoelig zijn voor achteraf betalen: ‘Brein dertig jaar nodig om te rijpen.’
Hersenwetenschapper Erik Scherder ziet de gevaren voor jongeren: “De rem in je hersenen die impulsen controleert is dan nog niet volledig ontwikkeld.”
“Niemand, niemand legt je iets uit”, zegt Sabrina terugkijkend op haar jeugd. “We krijgen geen financiële opvoeding op school, dus hoe weet je wat budgetteren is? Hoe organiseer je je eerste levensbehoeften, zoals onderdak en eten?” Pas als ze zwanger is van haar eerste kind, pakt ze haar schulden echt aan. Ze vraagt eerst hulp bij de huisarts en een psycholoog, maar die kunnen niets voor haar doen. Een folder in de wachtkamer van de huisarts leidt haar naar de maatschappelijke organisatie Moeders van Rotterdam, die echt oog voor haar problemen hebben.
Schuldenvrij worden
Sabrina is echtgenote en ondertussen moeder van twee kinderen. Toen de kinderen nog klein waren, kon ze in een saneringstraject om schuldenvrij te worden. Het gezin kreeg 90 euro in de week om met z’n viertjes van te leven. “De drie jaar in het saneringstraject is geen gevangenschap, maar je hebt het heel krap en mensen kijken op je neer”, zegt ze. “Ze lachen je niet uit of zo, maar je weet dat je anders bent.”
Zorgen dat haar (gezins)leven op de rails blijft, is nu haar belangrijkste taak. Met haar vaste baan van 36 uur zorgt ze tegenwoordig voor een voorspelbaar inkomen. Maar of dat voldoende is? Omdat ze nu teveel verdient, valt alle ondersteuning weg. Ze kan bijvoorbeeld niet meer naar de kledingbank of voedselbank. Benieuwd hoe Sabrina nu alle eindjes aan elkaar knoopt en toch grote ambities heeft voor de toekomst?
Luister dan vanaf 7 september naar de podcast De Schuldigen om haar hele verhaal te beluisteren.