‘Burgers zijn kopschuw geworden’

Niels Bartels | 15 november 2023 |

Steeds meer mensen mijden voorzieningen en zijn terughoudend om toeslagen en regelingen aan te vragen, omdat ze de overheid niet meer vertrouwen. Dit signaleren de Nationale ombudsman en Sociaal Werk Nederland vanavond in het NOS Journaal en op de website. Zij roepen de overheid op om burgers actiever te informeren en daarbij aansluiting te zoeken bij hun leefwereld, beleving en mogelijkheden.

Angst om fouten te maken
Uit recent onderzoek van bureau Ipsos blijkt dat vier op de tien Nederlanders (41 procent) vertrouwen hebben in de politiek. 45 procent heeft vertrouwen in de Tweede Kamer. Dit wantrouwen heeft gevolgen. “De angst om een fout te maken bij het aanvragen van een voorziening of regeling en daardoor het krijgen van boetes of grote bedragen moeten terugbetalen, neemt toe”, zegt Marloes de Bie van Kansrijk Oost en Kansrijk Groningen tegen de NOS. De Dienst Toeslagen van het ministerie van Financiën schat in dat zo’n 10 procent van de mensen die in aanmerking komen voor huur- en zorgtoeslag die niet aanvraagt, en 7 procent doet dat niet voor het kindgebonden budget. Dat gebeurt volgens het ministerie uit angst om de toeslagen te moeten terugbetalen, omdat ze denken er geen recht op te hebben of niet weten hoe ze een toeslag moeten aanvragen.

Investeer in laagdrempelige ondersteuning
In de NOS-berichtgeving geeft Jennifer Elich namens Sociaal Werk Nederland aan dat sociaal werkers steeds meer bezig zijn met ‘noodhulp’. “Zoals voedselbonnen en gratis kleding regelen, en het installeren van Digid’s. Maar ze moeten ook bewoners helpen die geen internet hebben en de weg niet vinden naar gemeentelijke ondersteuningspotjes en toeslagen.” Het is dan ook belangrijk dat de overheid investeert in laagdrempelige ondersteuning: “Dicht bij mensen, om hen wegwijs te maken in de complexe wereld van toeslagen en regelingen. Want dat gaat heel veel burgers boven de pet.”

Onderzoek moeilijk bereikbare groepen
Sociaal Werk Nederland en bureau Labyrinth deden onlangs onderzoek naar hoe je als overheid moeilijk bereikbare groepen kunt bereiken, mensen met weinig vertrouwen in de overheid en instanties. Belangrijke aanbevelingen: sluit aan op hun leefwereld, bied informatie informeel aan en benut hiervoor laagdrempelige activiteiten. En investeer in een sterke en duurzame sociale infrastructuur in de wijk. Lees hier meer over het onderzoek Sociaal binden: In contact met moeilijk bereikbare groepen.